علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با نخست‌وزیر عراق گفت که آمریکا در تلاش است تا حضور خود در این کشور را گسترش دهد و دولت عراق باید حشدالشعبی، گروه شبه‌نظامی شیعی تحت حمایت تهران، را بیش از گذشته تقویت کند.
خامنه‌ای چهارشنبه، ۱۹ دی، در دیدار با محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق در تهران گفت: «حشدالشعبی یکی از مؤلفه‌های مهم قدرت در عراق است که باید در جهت حفظ و تقویت بیش از پیش آن اهتمام داشت.»
علی خامنه‌ای در حالی بر حفظ و تقویت حشد الشعبی تاکید کرده که گزارش‌های پیش از این دیدار حاکی از آن بود که هدف از سفر نخست‌وزیر عراق به تهران بررسی «نحوه انحلال و ادغام برخی گروه‌های مسلح در چارچوب سازمان حشد الشعبی» بوده است.
هفته گذشته گزارش‌هایی منتشر شد که بر اساس آنها، دونالد ترامپ رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، پیامی ویژه برای نخست‌وزیر عراق فرستاده و در آن بر ضرورت محدود کردن نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی و عدم مداخله در امور داخلی سوریه پس از سرنگونی حکومت بشار اسد تاکید شده بود.
علی خامنه‌ای، چهارشنبه ۱۹ دی، در یک سخنرانی جداگانه نیز بار دیگر بر سیاست آمریکاستیزی جمهوری اسلامی تاکید کرد و گفت: «ایرانِ قبل از انقلاب، تحت تملّک آمریکا بود که انقلاب اسلامی باعث شد آن ثروت عظیم سیاسی و اقتصادی از قبضه آمریکایی‌ها خارج شود بنابراین کینه آنها از انقلاب شتری است.»
او گفت: «ناکامی آمریکا در پس گرفتن ایران با وجود هزینه‌های سنگین در ۴۶ سال گذشته علت دیگر کینه آنها از ملت ایران و جمهوری اسلامی است. آمریکا در این کشور شکست خورده و درصدد جبران آن شکست است؛ بنابراین هر چه بتواند با مردم ایران دشمنی می‌کند.»
خامنه‌ای افزود: «یکی از خواسته‌های استکبار و در رأس آن دولت آمریکا از همه کشورها از جمله از مسئولان جمهوری اسلامی رعایت کردن منافع و ملاحظات آنها در طراحی مسائل گوناگون است و تن دادن به این توقع بی‌جای آمریکا، تهدید مردمسالاری و جمهوریت در کشور است.»
او گفت: «مردم به مسئولان رأی داده‌اند که منافع آنها را محقق کنند نه منافع آمریکا را؛ بنابراین تصمیم‌گیران در مسائل اقتصادی مانند تورم، تولید و ارز و مسائل فرهنگی از جمله حجاب، در تصمیمات خود فقط به منافع ملت ایران و جمهوری اسلامی توجه کنند و به هیچ‌وجه منافع آمریکا و صهیونیست‌ها را ملاحظه نکنند.»
درخواست برای تقویت نیروهای حشد الشعبی از سوی خامنه‌ای در شرایطی مطرح شده که محور موسوم به «محور مقاومت» به دلیل سرنگونی حکومت اسد و از بین رفتن دبیرکل و فرماندهان ارشد حزب‌الله لبنان، شدیدا تضعیف شده است.
حشدالشعبی جزو نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه محسوب می‌شود که هنوز مانند دیگر گروه‌های نیابتی متحمل ضربات سنگین نشده است. جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر هزینه‌های فراوانی را صرف تقویت این نیرو کرده است.
در مردادماه امسال، محمد مقیمی، رییس دانشگاه تهران، از افزایش پذیرش بدون کنکور اعضای الحشد الشعبی، نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق خبر داد و گفت این افراد در این دانشگاه آموزش نظامی نمی‌بینند و در زمینه مدیریت تحصیل می‌کنند.
خامنه‌ای در دیدار با نخست‌وزیر عراق این ادعا را مطرح کرد که «قرائن و شواهد حاکی از تلاش آمریکایی‌ها برای تثبیت و گسترش حضور خود در عراق است.»
او جزئیاتی از این «قرائن و شواهد» ارائه نکرد، اما جمهوری اسلامی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی بارها خواستار خروج آمریکا از منطقه شده است.
خامنه‌ای همچنین بار دیگر بدون ذکر نام کشور خاصی، گفت که در سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه «نقش دولت‌های بیگانه در این قضایا کاملاً مشهود است.»
پس از سقوط حکومت اسد، گزارش‌های مختلفی درباره تلاش آمریکا برای محدود کردن نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق منتشر شده است.
یک روز پیش از سفر السودانی به تهران، یک منبع آگاه از بغداد در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال، سفر اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به عراق را با هدف «بررسی آینده گروه‌های مسلح وابسته به سپاه پاسداران»، تایید کرد.
در جریان سقوط حکومت اسد، حشد شعبی اعلام کرد نیروهایش در سوریه مستقر نیستند و تنها در صورت دریافت دستور از نخست‌وزیر عراق وارد درگیری‌های سوریه خواهند شد.
ابو محمد الجولانی، رهبر گروه تحریر شام در یک بیانیه‌ای ویدیویی که روز پنجشنبه منتشر شد، از محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، خواست مانع دخالت نیروهای این کشور در درگیری‌های سوریه شود.
او گفت درگیری‌های سوریه به عراق گسترش نخواهد یافت و تاکید کرد گروه‌های مسلح مخالف دولت اسد، خواستار روابط راهبردی اقتصادی و سیاسی با بغداد پس از سرنگونی رژیم فعلی سوریه هستند.
السودانی چهارشنبه ۱۹ دی در نشست مطبوعاتی مشترک با مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، گفت: «ما مشتاقیم به درگیری‌هایی که به امنیت منطقه آسیب می‌زند، کشیده نشویم.»
او همچنین از «آمادگی عراق برای همکاری با تمامی طرف‌ها در سوریه» خبر داد و بر حمایت از انتقال مسالمت‌آمیز دولت در این کشور تاکید کرد.
به گفته السودانی، بغداد از راه‌حلی که تمامی گروه‌ها و قومیت‌های سوریه در آن حضور داشته باشند، حمایت می‌کند.