در فاصله ۱۵ روز مانده به آغاز دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، پرسش اصلی در تهران و واشنگتن این است که آیا روابط ایران و آمریکا به سمت جنگ پیش خواهد رفت یا توافق؟ این موضوع هم‌اکنون به یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل در هر دو کشور تبدیل شده است
در داخل ایران، حاکمیت به‌نظر می‌رسد بر سر دو دیدگاه متضاد دچار اختلاف شده است: موافقان و مخالفان مذاکره. طرفداران مذاکره که عمدتا شامل افرادی مانند محمدجواد ظریف و برخی نزدیکان دولت پزشکیان می‌شوند، بر این باورند که از طریق گفت‌وگو با آمریکا می‌توان فشارهای اقتصادی شدید کنونی را کاهش داد و از پیامدهای مخرب فشارهای بیشتر ترامپ جلوگیری کرد؛ فشارهایی که می‌تواند دولت پزشکیان را به‌کلی زمین‌گیر کند.
در مقابل، مخالفان مذاکره که بیشتر در میان فرماندهان سپاه پاسداران و رسانه‌های وابسته به سپاه قرار دارند و به «کاسبان تحریم» معروف هستند، اعتقاد دارند که مذاکره به ضرر نظام جمهوری اسلامی خواهد بود. این گروه‌ها از تنش‌ها و تحریم‌ها به‌عنوان فرصت‌هایی برای افزایش قدرت و نفوذ خود بهره می‌برند و درگیری را ابزاری برای حفظ موقعیت خود در ساختار قدرت می‌دانند.
علی خامنه‌ای به‌عنوان رهبر نظام جمهوری اسلامی، نقش اصلی در تصمیم‌گیری‌های کلان ایفا می‌کند. اگرچه هنوز مشخص نیست که وی به‌سمت مذاکره با آمریکا خواهد رفت یا تقابل را انتخاب می‌کند، اما روشن است که وی به هر دو جریان حامی و مخالف مذاکره اجازه داده است دیدگاه‌های خود را به‌طور علنی مطرح کنند. به‌نظر می‌رسد این استراتژی برای باز گذاشتن دست خامنه‌ای در انتخاب هر یک از این دو مسیر است.
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان و از چهره‌های نزدیک به خامنه‌ای، روز شنبه در سرمقاله‌ای به‌شدت از حامیان مذاکره با آمریکا انتقاد کرده است. وی آن‌ها را «خواب‌زده، مست یا دیوانه» خوانده و حتی به‌طور غیرمستقیم آن‌ها را به ارتباط با دشمن متهم کرده است. این حملات پس از اظهارات علی عبدالعلی‌زاده، رئیس ستاد انتخاباتی پزشکیان، شدت گرفت. عبدالعلی‌زاده اخیرا اعلام کرده بود که «وضعیت کنونی قابل ادامه نیست و حاکمیت به‌سمت مذاکره با آمریکا حرکت می‌کند.» شریعتمداری با رد این ادعا، تأکید کرد که نظر "حاکمیت" بر عدم مذاکره است.
از سوی دیگر، محمدجواد ظریف، معاون پزشکیان و مذاکره‌کننده ارشد برجام، پیش از این با انتشار مقاله‌ای در نشریه «فارن افرز»، آمادگی ایران برای مذاکره با آمریکا را اعلام کرده است. این اقدام ظریف، نشان از تمایل بخش‌هایی از حاکمیت جمهوری اسلامی برای کاهش فشارهای بین‌المللی دارد. با این حال، بسیاری معتقدند که ظریف و دیگر حامیان مذاکره، نمایانگر جناح «نرم» در سیاست‌های خامنه‌ای هستند، در حالی که افرادی مانند شریعتمداری و فرماندهان سپاه، زبان تهدید و تقابل او را بیان می‌کنند.
در فضای بین‌المللی نیز، ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های آمریکا علیه ایران، روز پنجشنبه در مقاله‌ای توصیه کرده است که دولت ترامپ باید برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی، اقدامات جدی‌تری انجام دهد. وی هشدار داده است که حملات آمریکا می‌تواند به‌طور موقت حمایت‌هایی را برای جمهوری اسلامی در داخل ایران جلب کند، اما نارضایتی‌های داخلی ممکن است این حملات را به فرصتی برای تغییر رژیم تبدیل کند. او خواستار آن شده که یک شانس دیگر به دیپلماسی و مذاکره داده شود ولی به طور همزمان آمریکا باید آمادگی برای حمله نظامی به ایران را افزایش دهد و حتی آماده حملاتی مکرر باشد.
نکته کلیدی این است که آیا خامنه‌ای به‌سمت مذاکره خواهد رفت یا تقابل را انتخاب خواهد کرد؟ هرچند برخی نشانه‌ها حاکی از آمادگی جمهوری اسلامی برای مذاکره است، اما مشخص نیست که خامنه‌ای چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد. آیا او تسلیم توافقی سخت‌تر از برجام خواهد شد که محدودیت‌های جدی بر برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران اعمال کند، یا همچنان بر این باور است که مذاکره با آمریکا به معنای از دست دادن نقاط قوت نظام است؟